Polski Związek Piłki Nożnej w latach 2009-2016 podpisał z Ministrem Sportu umowy na łączną kwotę 43 045 910 zł. Korzystając ze środków publicznych, związek powinien pozytywnie reagować na pytania dotyczące jego działalności, a zwłaszcza kwestii finansów.

2:0

W 2011 roku po raz pierwszy zapytaliśmy o dokumenty związane z budżetami PZPN-u (Sieć Obywatelska – Watchdog Polska rozlicza PZPN),  pytaliśmy o lata 2009, 2010, 2011 (Jawny budżet PZPN?). Nie wiedzieliśmy, że będzie to jedynie rozgrzewka przed długą i męczącą rozgrywką. 

 PZPN nie odpowiedział na zadane przez nas pytania, dlatego złożyliśmy skargę na bezczynność, której związek nie przekazał do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Został za to ukarany grzywną w wysokości 12.000 zł. Sąd przy tej okazji zwrócił uwagę (Postanowienie z 19 czerwca 2012 r., sygn. akt II SO/Wa 7/12):

Szczególne znaczenie w sprawie mają okoliczności przywoływane przez organ w odpowiedzi na wniosek o wymierzenie grzywny. Otóż, Prezes Polskiego Związku Piłki Nożnej stwierdził, że PZPN. nie jest związkiem sportowym dotowanym z budżetu państwa i utrzymuje swoją działalność z wypracowanych samodzielnie środków finansowych. W jego ocenie, oznacza to, że nie jest podmiotem zobowiązanym do udostępnienia informacji publicznej w świetle ustawy o dostępie do informacji publicznej. W powyższym fakcie organ upatruje również źródła niepodlegania obowiązkowi przekazania skargi do sądu przewidzianego w ww. ustawie.

Tymczasem, jak wynika z przesłanego do Sądu preliminarza budżetowego Polskiego Związku Piłki Nożnej na 2009 r., w dziale 1. Dochody w poz. […] wpisano jako dochody kwotę […] zł tytułem zadań zleconych przez Ministerstwo Sportu. Z kolei w nadesłanym projekcie budżetu P. na 2010 r. w dziale Przychodów w poz. […] wskazano kwotę […] zł przychodów na zadania zewnętrzne zlecone – Ministerstwo Sportu, wskazując jednocześnie, że zadania zlecone w dziale […] mają być finansowane przez Ministerstwo Sportu i przedstawiono je na podstawie prowadzonych aktualnie negocjacji. Kwoty te nie wpływają na wynik bilansu, ponieważ w stu procentach muszą być rozliczone z Ministerstwem Sportu. W nadesłanym preliminarzu budżetowym za 2011 r. wskazano, że kwota dotacji z Ministerstwa Sportu będzie znana na początku grudnia 2010 r.

W świetle powyższego, w ocenie Sądu, należy przyjąć wbrew oświadczeniu organu, że Polski Związek Piłki Nożnej stanowi jednostkę organizacyjną, która dysponuje majątkiem publicznym, natomiast Prezes Związku – jako podmiot reprezentujący taką jednostkę – jest, zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 5 ustawy o dostępie do informacji publicznej, zobowiązany do udostępnienia informacji publicznej, jak również do spełnienia obowiązku określonego w art. 21 pkt 1 cyt. ustawy, tj. przekazania do sądu akt i odpowiedzi na skargę w terminie 15 dni od dnia otrzymania skargi.

Kiwamy się dalej

Mimo podtrzymania przez Naczelny Sąd Administracyjny grzywny (Postanowienie NSA z 26 lipca 2012 r., sygn. akt I OZ 524/12) PZPN nie chciał przekazać skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, co zmusiło nas do złożenia wniosku o rozpoznanie sprawy na podstawie przesłanego odpisu skargi. Pozwala to sądowi na rozpoznane sprawy bez dokumentów przesłanych przez podmiot zobowiązany.

Jednakże PZPN tuż przez rozprawą wyznaczoną na 7 grudnia 2012 r. doręczył nam decyzję odmawiającą udostępnienia informacji publicznej. W decyzji PZPN dowodził, iż wniosek nie dotyczy informacji publicznej, a poza tym nie jest on podmiotem zobowiązanym do udostępnienia informacji publicznej.

Tymczasem Wojewódzki Sąd Administracyjny w wyroku z 13 grudnia 2012 r. (sygn. akt II SAB/Wa 380/12) wskazał:

Kwestie związane z ustaleniem, iż Prezes Polskiego Związku Piłki Nożnej jest podmiotem zobowiązanym do udzielenie informacji publicznej rozstrzygnięte zostały postanowieniem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 lipca 2012 r., sygn. akt I OZ 524/12. Wskazać zatem należy, że Prezes Polskiego Związku Piłki Nożnej, jako pomiot reprezentujący Polski Związek Piłki Nożnej, stosownie do art. 4 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej, jest podmiotem zobowiązanym do udostępnienia takiej informacji, jak również spełnienia obowiązku wynikającego z art. 21 pkt 1 ustawy. Jak bowiem wynika z akt sprawy Polski Związek Piłki Nożnej jest beneficjentem dotacji przyznawanych przez Ministra Sportu, zatem dysponuje majątkiem publicznym.
(…)
Takimi informacjami w świetle art. 6 ust. 1 § 2 lit. f i art. 6 ust. 1 pkt 5 lit. d ustawy są informacje dotyczące budżetu PZPN.
Reasumując, Prezes Polskiego Związku Piłki Nożnej pozostawał w bezczynności, gdyż skarżącemu do dnia rozprawy nie udzielono odpowiedzi na wniosek z dnia […] października 2011 r.

21 grudnia 2012 r., czyli po tym jak WSA w Warszawie mógł zająć się sprawą o bezczynności, PZPN wydał kolejną decyzję, którą uchylił poprzednią decyzję i umorzył postępowania. PZPN stwierdził, iż nie powinien wydawać pierwszej decyzji, a w rzeczywistości jej wydanie uniemożliwiło sądowi zajęcie się bezczynnością – sąd nie mógł merytorycznie zająć się sprawą.

Wracamy do gry

PZPN tyle energii wkładał w nieudostępnienie nam żądanych informacji, że na jakiś czas zniechęcił nas do dochodzenia jawności związku. Nie poddaliśmy się jednak i w 2017 roku postanowiliśmy wrócić do gry (PZPN-wracamy do gry!), składając dwa wnioski o udostępnienie informacji. Pierwszy dotyczył budżetu PZPN na lata 2009, 2010, 2011, a drugi budżetu 2012-2016.

PZPN tym razem odpowiedział, w obu przypadkach podobnie:

W nawiązaniu do otrzymanej w dniu 31 stycznia 2017 roku od Stowarzyszenia Sieć Obywatelska Watchdog Polska korespondencji mailowej zawierającej wnioski o udostępnienie informacji w postaci budżetu PZPN na rok 2009,2010, 2011, 2012,2013, 2014, 2015 oraz 2016 wraz z załącznikami niniejszym uprzejmie informujemy, iż Związek nie znajduje podstaw prawnych do przekazania Państwa stowarzyszeniu wskazanych informacji.

Jednocześnie wyjaśniamy, że nawet gdyby przyjąć, że Sieć Obywatelska Watchdog Polska domaga się od PZPN udostępnienia tych informacji i dokumentów w trybie przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 roku o dostępie do informacji publicznej (tekst jedn. Dz. U. 2016 r., poz. 1764; dalej: „u.d.i.p.”), co jednak w żaden sposób nie wynika z treści wniosków, które wpłynęły do PZPN, to tego rodzaju informacje nie stanowią informacji publicznej w rozumieniu przepisów tej ustawy, w związku z czym nie podlegają one udostępnianiu w trybie w niej przewidzianym.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 u.d.i.p., jedynie informacja o sprawach publicznych stanowi informację publiczną w rozumieniu tej ustawy i podlega udostępnieniu oraz ponownemu wykorzystywaniu na zasadach i w trybie określonych w ustawie. Natomiast, jak wynika z art. 61 ust. 1 Konstytucji RP, obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Prawo to obejmuje również uzyskiwanie informacji o działalności organów samorządu gospodarczego i zawodowego, a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa.

W kontekście powyższego należy stwierdzić, że spośród informacji dotyczących podmiotów innych niż władze publiczne i osoby pełniące funkcje publiczne, a zatem organów samorządu gospodarczego i zawodowego oraz innych osób i jednostek organizacyjnych, charakter informacji publicznej należy przypisać jedynie tym, które odnoszą się do wskazanej w art. 61 Konstytucji RP publicznej sfery ich działalności, a więc wykonywania zadań władzy publicznej i gospodarowania mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa.

Tymczasem PZPN jest organizacją korporacyjną typu stowarzyszeniowego, działającą w myśl przepisów ustawy z dnia 25 czerwca 2010 roku o sporcie (tekst jedn. Dz. U. 2016 r., poz. 176 ze zm.), a w zakresie w niej nieuregulowanym na podstawie ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 roku – Prawo o stowarzyszeniach (tekst jedn. Dz. U. 2017 r., poz. 210 ze zm.).

Na podstawie cyt. aktów normatywnych, informacja o budżecie polskiego związku sportowego (jako instrumencie rachunkowości zarządczej) na dany rok wraz z niesprecyzowanymi załącznikami, które miałyby funkcjonować wraz z takim budżetem, nie stanowi informacji publicznej. Nota bene – Statut PZPN nie posługuje się terminem budżet, lecz pojęciem „plan finansowy”, w ramach którego, w danym roku rozliczeniowym mogą być dokonywane przeniesienia wydatków ( art. 26 pkt 9 oraz art.78 par.5 – par.7 Statutu).

Równocześnie pragniemy zauważyć, iż prawodawca uchwalając w dniu 25 czerwca 2010 roku ustawę o sporcie nie stwierdził ratio legis upublicznienia jakiejkolwiek sfery finansowej działalności polskich związków sportowych. Nastąpiło to dopiero na podstawie ustawy z dnia 23 lipca 2015 roku o zmianie ustawy o sporcie oraz ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ( Dz.U. poz. 1321), która weszła w życie z dniem 21 września 2015 roku. Na jej podstawie przyjęto m.in. nowy art.9 ust.8, z którego wynika, iż „ po rozpatrzeniu i zatwierdzeniu przez walne zgromadzenia członków albo delegatów polskiego związku sportowego sporządzonego przez zarząd sprawozdania z działalności polskiego związku sportowego oraz rocznego sprawozdania finansowego po jego zbadaniu przez biegłego rewidenta polski związek sportowy ma obowiązek przesłać w nieprzekraczalnym terminie 30 dni do ministra właściwego do spraw kultury fizycznej celem publikacji w Biuletynie Informacji Publicznej”
Należy przyjmować, iż powyższe rozwiązanie zostało przyjęte wobec zwiększającego się finansowania polskich związków sportowych ze środków budżetu państwa. Choć nasz Związek nie należy do grupy ogólnopolskich organizacji sportowych, których podstawowa działalność statutowa jest finansowana ze środków państwowych (jak to ma miejsce w przypadku większości polskich związków sportowych), co wskazuje na w pełni samodzielny charakter naszej aktywności, to oczywiście stosujemy w pełnym zakresie art. 9 ust.8 ustawy o sporcie.

Od 2016 roku PZPN przekazuje zatem do Ministra Sportu i Turystyki sprawozdanie finansowe za rok ubiegły – obejmujące m.in. bilans przychodów i wydatków w rozumieniu art. 45 ust.2 ustawy o rachunkowości – zbadane przez biegłego rewidenta oraz zatwierdzone przez walne zgromadzenie delegatów. Od tego momentu Stowarzyszenie Sieć Obywatelska Watchdog Polska, tak jak każdy inny podmiot prawa polskiego, ma możliwość zapoznania się ze sprawozdaniem finansowym naszej organizacji korporacyjnej za pośrednictwem Biuletynu Informacji Publicznej.

Skoro zatem taki ustawowy obowiązek publikacyjny nie istniał w odniesieniu do sprawozdań finansowych polskich związków sportowych – a tym bardziej wobec bardziej roboczych planów finansowych, typu preliminarz budżetowy – przed 2015 rokiem, to brakuje podstaw prawnych do przekazania Państwa Stowarzyszeniu preliminarzy budżetowych PZPN za lata 2009 – 2016.

Złożyliśmy w obu sprawach skargi na bezczynność do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. W skargach podnieśliśmy, że z uzyskanych umów z Ministerstwa Sportu wynika, że w latach 2009-2016 PZPN podpisał 175 umów na łączną kwotę 43.045.910,00 zł. Rejestr umów przygotowaliśmy w oparciu o uzyskanie informacje z Ministerstwa Sportu i Turystyki.

Rejestr umów, zawartych pomiędzy Ministrem Sportu i Turystyki oraz Polskim Związkiem Piłki Nożnej w latach 2009-2016

W odpowiedzi na skargę PZPN wskazał m.in.:

Przedmiotowemu rejestrowi (zestawieniu) nie towarzyszy jednak żadna dokumentacja źródłowa (która miałby pochodzić właśnie z MSiT), ani choćby sam wniosek Skarżącego do MSiT (co pozwala poddać w wątpliwość czy został on w ogóle złożony). W konsekwencji, wszelkie twierdzenia Skarżącego odwołujące się do tego rejestru (zestawienia) są gołosłowne i bezpodstawne – nie mogą one stanowić wiarygodnego dowodu na okoliczność, że PZPN i MSiT w latach 2019-2016 łączyły umowy ujęte w tym rejestrze (zestawieniu) – co wymaga podkreślenia – opracowanym samodzielnie przez Skarżącego i nie pochodzącym od organu władzy publicznej.

Odpowiedź na skargę

1:1 czy rzeczywiście remis w drugiej połowie?

Odnośnie skargi dotyczącej budżetów 2012-2016 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 16 listopada 2017 r., sygn. akt II SAB/Wa 309/17 uznał:

Takimi informacjami w świetle art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. f i art. 6 ust. 1 pkt 5 lit. d u.d.i.p. są informacje dotyczące budżetu PZPN. Kwestie związane z ustaleniem, czy Prezes PZPN jest podmiotem zobowiązanym do udzielania informacji publicznej były przedmiotem rozważań Naczelnego Sądu Administracyjnego, który to postanowieniem z dnia 26 lipca 2012 r., sygn. akt I OZ 524/12, dostępnym pod adresem: www.orzeczenia.nsa.gov.pl, rozstrzygnął je pozytywnie. (…) Jak wynika z akt sprawy i nie jest kwestionowane, PZPN jest beneficjentem dotacji przyznawanych przez Ministra Sportu i Turystyki, a zatem dysponuje majątkiem publicznym.

W sprawie o budżet 2009-2011 skarga wyrokiem z 17 listopada 2017 r., sygn. akt II SAB/Wa 308/17, została oddalona. Złożyliśmy wniosek o uzasadnienie wyroku, chcemy poznać przyczynę oddalenia skargi.

Mamy nadzieję, że PZPN nie będzie ponownie przeciągał sprawy i zamiast tego udostępni wnioskowane informacje. Działania organizacji pozarządowych finansowanych m.in. ze środków publicznych muszą być przejrzyste.