Sąd Okręgowy w Poznaniu podtrzymał wyrok uznający przekroczenie prawa przez wójta gminy Wapno, który przekazał dane wyborców w niedoszłych wyborach kopertowych w 2020 roku. Apelację od pierwszego orzeczenia wniosła prokuratura. 

Przypomnijmy –  na początku marca Sąd Rejonowy w Wągrowcu warunkowo umorzył postępowanie w tej sprawie. Tym samym uznał, że wójt bezsprzecznie udostępnił dane osobowe wyborców Poczcie Polskiej S.A., choć nie miał do tego odpowiedniej podstawy prawnej. Podejmując decyzję o udostępnieniu danych, przekroczył swoje uprawnienia. Sąd Rejonowy w Wągrowcu argumentował wtedy:

Ustawa pozwalała realizować zadania związane z organizacją wyborów prezydenta RP zapowiedzianych na 10 maja. Tyle, że 20 kwietnia Poczta Polska nie organizowała tych wyborów. Przepisy, które na to pozwalały weszły w życie dopiero 9 maja (prezydent podpisał jej 8 maja). Oskarżony zaś dane przekazał 28 kwietnia. Decyzja premiera z 16 kwietnia 2020 roku była wydana z rażącym naruszeniem prawa. RPO oddzielnie zaskarżył ją do w WSA i wygrał we wrześniu 2020 roku, tym samym Poczta Polska nie miała kompetencji by taką decyzję wykonać […] Decyzja wydana na podstawie ustawy kowidowej była niewykonalna i jej niewykonalność ma charakter trwały.

Sąd poza warunkowym umorzeniem postępowanie na rok próby, orzekł 2000 zł świadczenia pieniężnego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. Wójt gminy Wapno nie złożył apelacji od tego wyroku. Na taki krok zdecydowała się Prokuratura Rejonowa w Wągrowcu. Prokurator argumentował m.in., że: sąd I instancji niewłaściwie ocenił materiał dowodowy  oraz  że “nie można przyjąć aby oskarżony w ogóle przewidywał możliwość popełnienia jakiegokolwiek przestępstwa i się na to godził”.

Podczas rozprawy 28 lipca Sąd Okręgowy w Poznaniu podtrzymał orzeczenie wydane w Wągrowcu. W uzasadnieniu stwierdził:

Odnosząc się zarzutów skarżącego Sąd II instancji stwierdza, że Sąd Rejonowy w dokładny i wnikliwy sposób przeprowadził postępowanie dowodowe. Wszystkie zebrane w sprawie dowody poddał szczegółowej analizie, czemu dał wyraz w bardzo analitycznym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Ocena ta została dokonana zgodnie z zasadami doświadczenia życiowego i regułami logicznego rozumowania. Uzasadnienie zaskarżonego wyroku zostało sporządzone zgodnie z zasadami i jako takie poddaje się ocenie przez Sąd II instancji. Rozumowanie w nim przedstawione nie zawiera luk o charakterze logicznym lub faktycznym.

W orzeczeniu sąd zauważył, że prokuratura nie wzięła pod uwagę, że wójt gminy Wapno musiał wiedzieć o wątpliwościach prawnych związanych z przekazaniem danych Poczcie Polskiej. Na pewno docierały również do niego informacje o tym, że inni włodarze nie zdecydowali się na przekazanie żądanych danych Poczcie. Nie można zatem argumentować, że oskarżony nie zdawał sobie w ogóle sprawy z sytuacji. Problem wyborów kopertowych był szeroko omawiany w mediach, wypowiadali się na ten temat przedstawiciele różnych środowisk, szeroko uzasadniając swoje poglądy – stwierdził sąd. Podkreślił także:

Nie sposób, jak chce prokurator, uznać, że oskarżony nie interesował się powyższym i nie był świadomy stanowisk odmiennych od prezentowanych przez zwolenników takiego rozwiązania oraz tego, że działania narzucane przez dążenie do wyborów kopertowych nie ma oparcia w obowiązujących przepisach i tym samym jako niezgodne z prawem może prowadzić do odpowiedzialności karnej. Trudno także uznać, że podsądny nie miał świadomości stanowiska innych włodarzy jednostek terytorialnych, którzy odmawiali przekazania danych powołując się na przepisy o ochronie danych osobowych. Zatem nie można nie przyznać racji Sądowi I instancji, że podejmując działanie oskarżony czynił to z pełną świadomością, że może działać wbrew obowiązującemu prawu i na powyższe się godził. Analizę powyższego przeprowadził Sąd Rejonowy w bardzo wnikliwym i analitycznym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Sąd Odwoławczy z tym stanowiskiem się zgadza czyniąc je integralną częścią niniejszego wywodu.

Sprawa wydanych danych przez wójta gminy Wapno to pierwsza z rozpoczętych przez nas spraw na tak zaawansowanym etapie. Jak jest ważna dla rządów prawa w Polsce okazało się w marcu podczas posiedzenia Sejmu pracującego nad ustawą o pomocy Ukrainie.  Opowiadając się za zapisami dotyczącymi bezkarności w ustawie, Łukasz Schreiber – członek Rady Ministrów wskazał właśnie tę sprawę jako argument przemawiający za bezkarnością urzędników [wypowiedź zaczyna się 2:50]. 

Dotychczas Sieć Obywatelska Watchdog Polska wysłała 206 zawiadomień do prokuratury. Na 2477 gmin w Polsce dane Poczcie Polskiej przekazało 397 gmin. Na nasze wnioski dotyczące wydanych danych nie odpowiedziało jeszcze 11 gmin. Dane te możecie zobaczyć także na naszej mapie.

Kalendarium sprawy

• 16 kwietnia 2020 – premier wydaje decyzję dotyczącą przekazania danych wyborców Poczcie Polskiej w celu organizacji wyborów kopertowych.
• 28 kwietnia 2020 – wójt gminy Wapno przekazuje dane Poczcie Polskiej.
• 9 maja 2020 – wchodzi w życie ustawa dająca podstawę prawną do wydania danych przez gminę.
• 15 maja 2020 – Sieć Obywatelska Watchdog Polska składa zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa ws. gminy Wapno.
• 15 września 2020 – WSA uznaje decyzję premiera za wydaną z rażącym naruszeniem prawa.
• 19 lipca 2021 –  po odmowie wszczęcia postępowania przez prokuraturę składamy subsydiarny akt oskarżenia.
• 3 marca 2022 – zapada wyrok w Sądzie Rejonowym w Wągrowcu – wójt został uznany za winnego, sąd jednak odstąpił od skazania i wymierzenia kary na okres próby, warunkowo umarzając sprawę.
• 4 kwietnia 2022 – prokuratura wnosi apelację
• 28 lipca 2022 – Sąd Okręgowy w Poznaniu podtrzymuje wyrok sądu I instancji.

Inne teksty na temat przekazania danych:

• Pierwszy wyrok w sprawie wydanych danych
• Wydane dane – kolejna sprawa za nami
• Wydane dane, czyli po co nam państwo prawa
• Wydane dane-podcast
• Wybory kopertowe – Prezes UODO nie widzi problemu
• Wydane dane
• #PocztoUsunMojeDane: Napisz do Poczty Polskiej!